راهبرد اردوغان از برگزاری نماز جمعه در مسجد ایاصوفیه چه بود؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ نماز جمعه ترکیه برای نخستین بار پس از سال ۱۹۳۴ در محل ایاصوفیه که تا پیش از این کاربری موزه داشت اما با تصمیم مقام‌های قضایی ترکیه و شخص اردوغان به مسجد تغییر کاربری داد برپا می‌شود. در همین زمینه تحلیلگر مسائل ترکیه در این باره گفت: آنجا هم موزه و هم کلیسا و هم مسجد است. در حقیقت موقعیت آن ساختمان تغییر چندانی نکرده است. مسلمانان تنها وارد یکی از سالن ها شده و آنجا نماز خواهند خواند و بنا از کلیسا یا موزه بودن خارج نشده و فقط اسم عوض شده و ماهیت همان باقی مانده است.

ضیاء یلماز، تحلیلگر مسائل ترکیه در گفت و گو با راهبرد معاصر درباره تغییر کاربری مسجد ایاصفویه و اقامه نماز جمعه در ان مسجد گفت: آقای اردوغان قصد مطرح شدن در جهان اسلام را دارد و تا حدودی در این هدف موفق شده است. در رابطه با تبدیل ایاصوفیه از موزه به مسجد نمی توان مساله را تازه دانست بعد از بر سرکار آمدن لاییک ها در ترکیه چند اقدام انجام گرفت که یکی تبدیل مسجد ایاصوفیه به موزه بود و دیگری ممنوعیت حجاب بود و همچنین تبدیل اذان از عربی به ترکی کارهای انجام شده ای بود که در طی این سال ها همواره مورد بحث بودند.

وی ادامه داد: به نظر من، اردوغان این طیف را لاییک های مذهبی می دانم این گروه برای حفظ قدرت خود احساسات مردم را تحریک می کنند ایاصوفیه موضوعی است که می توان مردم را با آن فریب داد. تمام مذهبیون در 50 سال گذشته این سه موضوع را مطرح کرده اند تا آراء مذهبیون را جذب کنند. در حقیقت این مطالبه واقعی است و توخالی و تقلبی نبوده است و اردوغان فکر کرد امروز زمان استفاده در آن فرارسیده و موزه را به مسجد تبدیل کرد.

یلماز تصریح کرد: با توجه به این مکان می توان گفت آنجا هم موزه و هم کلیسا و هم مسجد است. در حقیقت موقعیت آن ساختمان تغییر چندانی نکرده است. مسلمانان تنها وارد یکی از سالن ها شده و آنجا نماز خواهند خواند و بنا از کلیسا یا موزه بودن خارج نشده و فقط اسم عوض شده و ماهیت همان باقی مانده است. بازدید کننده ها همچنان می آیند و مسیحیان آیین های خود را در بخش مربوطه اجرا می کنند و به طور کلی تغییری ایجاد نشده است.

این تحلیلگر مسائل ترکیه در پاسخ به این سوال، دلیل سمت و سو گرفتن فاحش اردوغان نسبت به مفاهیم اسلامی چیست؟ گفت: این مطالبات جدید نیستند از 60 سال پیش مذهبیون این خواسته ها را داشتند و دولت ها همواره به هنگام نیاز به جذب مذهبیون اعلام می کردند که ما این کار را انجام خواهیم داد. به عنوان مثال در دهه 50 میلادی ادنان مندرس با حزب دموکرات آمد و اذان را از عربی به ترکی برگرداند. او ده سال در ترکیه حکومت کرد. با برداشتن ممنوعیت حجاب و مسائل سبک این چنینی می توان بر مطالبات مردم سوار شد و سالها حکومت کرد. اردوغان بیست سال به همین شیوه بر سر کار بود.

او با اشاره به استراتژی اردوغان و اینکه ایا باید منتظر تغییرات جدیدتری در ترکیه باشیم گفت: هیچ تغییر کلی رخ نمی دهد. مردم را با شعار و مطالبات تقلبی فریب می دهند تا حکومت کنند.

وی در ادامه این مصاحبه درباره نقش ترکیه در ماجرای معامله قرن گفت: ترکیه امروز با اسرائیل ارتباط دارد و بیشترین بده بستان تجاری اسرائیل در منطقه با ترکیه است. ارتباطات سیاسی و فرهنگی و توریستی وجود دارد و پشت پرده دخالتی دارند. عکس العمل های ظاهری ترکیه حمایت از فلسطین است ولی در عمل اتفاقی نمی افتد که بتوان گفت ترکیه اقدامی عملی در این جهت انجام داده است.

وی در پایان درباره نقش آمریکا در اقدامات دولت اردوغان گفت: عکس العمل آمریکا نسبت به ایاصوفیه بسیار ضعیف بود و عملا آمریکا اعلام کرد که مساله ارتباطی به او ندارد و در حقیقت این اقدام اردوغان را تایید کردند.